پرتاران اندام تناسلی دائمی ندارند و جنس ها از هم جدا هستند.رشد و نمو آن ها غیر مستقیم است:زیرانوعی دگردیسی را طی می کنند که لارو ترکوفور را نیز شامل می شود. دستگاه تولید مثل ساده ای دارند.گنادها برآمدگی های موقتی ایجاد شده در صفاق اند و سلول های جنسی را در حفره ی عمومی می ریزند .این سلول ها از راه مجاری ویژه و نفریدی ها با پاره شدن دیواره بدن به بیرون می روند.لقاح خارجی و لارو اولیه از نوع ترکوفور است.بعضی از پلی کیت ها در تمام طول سال به صورت جانورانی که از نظر جنسی نابالغ اند و آتوک(atokes)نامیده می شوند،زندگی می کنند: اما در طول فصل تولید مثل:قسمتی از بدن به کرم بالغ به نام اپی توک(epitoke)تبدیل می شود که پر از گامت است.مثال مناسب در اين رابطه کرمEunice viridis) Palolo) است که در نقب هاي موجود در تشكيلات مرجاني زندگي مي کند.در جريان شناسي دسته جمعي، بخش هاي بالغ جنسي که(Epitoke) اپیتوک نام دارند، جدا شده و در سطح آب شناور مي شوند . درست قبل از غروب آفتاب سطح آب دريا تقريبا از اين ها پوشيده مي شود، و هنگام غروب، در اثر ترکیدن، تخمك ها و اسپرم ها آزاد شده و منجر به لقاح مي گردد .سپس انتهاي قدامي کرم ها در اثر ترميم، قطعات جديد خلفي توليد مي نمايند. شناي دسته جمعي سازگاري بزرگ با ارزشي است زيرا همزماني بلوغ تمام بخش هاي اپي توك را به ارمغان مي آورد و لذا پيدايش حداکثر تخم های لقاح یافته را تضمين مي نمايد.. اما این وضع ، خطر هایی هم در بر دارد.

فرمانرو جانوران

شاخه پروتوزوآ (جانوران تک سلولی)                          Phylum Protozoa

  
پروتوزوآ بیشتر جانوران تک یاخته ای میکروسکوپی هستند . اینها در سلسله جانوری پایین ترین جانوران گروههای بزرگ می باشند و گروههای دیگرجانوران بافتی ، پریاخته یا متازوئرها هستند.
از لحاظ ساختمان ، یک پروتوزوئر با یک سلول از جانور متازوئر قابل مقایسه و تطبیق است. ولی از نظر عمل و وظیفه یک موجود زنده (Organism) کاملی است و دارای توازن وتعادل فیزیولوژیکی است و تمام اعمال ضروری زندگی یک جانور را انجام می دهد . بعضی از پروتوزوئرها از لحاظ ساختمان بسیار ساده و بعضی دیگر پیچیده و دارای «اندام های سلولی– cell organs یا Organelles» هستند . اندام های سلولی به کار اعمال حیاتی خاص می خورند و از نظر عمل شبیه به دستگاههای جانوران پریاخته می باشند . بسیاری از پروتوزوئرها زندگی مستقل دارند و یا به طور آزاد شنا می کنند ، درحالیکه بعضی بی حرکت و بعضی هر دو صورت را دارا می باشند و کلنی هایی (Colonies) تشکیل می دهند .

کرم های پهن و بی سیلوم ها

کرم های پهن و بدون سلوم ها دو نوع از ساده ترین گروه جانوران به شمار می روند که دارای تقارن جانبی بوده و از سه لایه سلول مختلف تشکیل شده اند. وقتی جانوران از نظر ساختار بدن ساده باشند، آنها را ابتدایی می‌نامیم، بدین معنی که چنین جانورانی نمایانده صورت های اجدادی و پیشین خود می باشند. اما این فرض ضرورتاً توجیه پذیر و صحیح نیست، زیرا این امکان وجود دارد که جانوران ساده و ابتدایی از صورت هایی تکامل یافته باشند که خود پیچیده تر بوده‌اند، و این امر به کل این گروه از جانوران قابل تعمیم است. بنابراین، سادگی و ابتدایی بودن جانوران معیار مناسب و قابل اطمینانی برای تبیین تکامل نژادی به شمار نمی رود.